Türkiye’nin Yeryüzü Şekillerinin Özellikleri - Ovalar ve Platoları

2. TÜRKİYE’NİN OVALARI

Türkiye’de ovalar; konumu, denize uzaklığı, büyüklüğü, biçimi ve yükseltileri bakımından farklı özellikler gösterir. Kıyılarımızda gelgit olayının etkin olmamasından dolayı akarsuların döküldüğü yerlerde  akarsuların taşıdığı alüvyonları denizde biriktirmesiyle oluşan delta ovalarıdır. 

Delta Ovaları :

Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin taşıdığı alüvyonları Akdeniz’de biriktirmesiyle oluşan Çukurova

delta ovalarının en büyüğüdür. 

Kızılırmak- Bafra, 

Yeşilırmak- Çarşamba,

Göksu Nehri - Silifke

Asi Nehri- Amik

Sakarya Nehri- Düzce

Bakırcay- Bergama

Gediz - Menemen

Küçük Menderes-Selcuk

Büyük Menderes - Balat, 

Meriç- Meriç diğer delta ovalarıdır.  

Tektonik Ovalar :

Yer kabuğu hareketlerinin aktif olduğu ülkemizde en yaygın ovalar tektonik çanaklarda yer alanlardır. Balıkesir, Adapazarı, Düzce, Bolu, Niksar, Erbaa, Erzincan, Erzurum, Pasinler, Iğdır,

Malatya, Bingöl, Muş ve Amik ülkemizdeki tektonik ovaların başlıcalarıdır. 

Yer kabuğu hareketleriyle çöken alanlara akarsuların yerleşmesi veya yüksek yerlerden taşınan materyallerin birikmesiyle oluşan bu ovalar, önemli tarım alanlarıdır. Ege kıyılarındaki graben alanlarında oluşan ovaların başlıcaları Bakırçay, Gediz, Büyük Menderes ve Küçük Menderes’tir.

Türkiye'nin Ovaları Haritası

Karstik(Polye) Ovalar :

Ülkemizdeki ovalardan bazıları da suda kolay çözünen kayaçların meydana getirdiği çanaklarda oluşmuştur. Polye olarak da adlandırılan bu ovaların başlıcaları Muğla, Kestel, Korkuteli, Burdur, Tefenni, Elmalı ve Acıpayam’dır.

TÜRKİYE'NİN OVA VE PLATOLARINI YERİNE YERLEŞTİRME ETKİNLİĞİ

 

 

3. TÜRKİYE’NİN  PLATOLARI

Türkiye’de yer şekillerinin önemli bir kısmını platolar oluşturur. Plato tanım olarak Akarsular tarafından yarılmış çevresine göre yüksekte kalmış hafif engebeli çok geniş düzlüklerdir. Platolarımızın yüksekliği genel olarak batıdan doğuya gidildikçe artmaktadır. İç Batı Anadolu’da yer alan Bayat (Yazılıkaya) Platosu’nun yüksekliği 800-1000 metre civarındadır. İç Anadolu’da yer alan Obruk, Cihanbeyli, Haymana ve Bozok platolarının yüksekliği 1000 - 1200 metredir. Ülkemizin en yüksek platoları Erzurum-Kars platolarıdır. Bu platoların yüksekliği yer yer 2000 metreyi bulmaktadır. Türkiye'nin yüksek kesimlerinde yer alan platolar, sahip olduğu geniş otlaklarla hayvancılık açısından oldukça önemli bir yere sahiptir.

Volkanik Plato : 

Lav düzlüklerinin akarsular tarafından aşındırılmasıyla oluşmuştur. Doğu Anadolu’daki platolar, bu türdendir. Ülkemizdeki en yüksek platolar volkanik platolardır.

-Erzurum – Kars Platosu ve Ardahan Platosu

 Karstik Plato :

Akdeniz’deki platolar, akarsuların karstik arazilerdeki faaliyetleri sonucu karstik düzlüklerin aşınmasıyla oluşmuştur.

-Mersinin Batısında -Taşeli Platosu ve  Antalya’nın batısında - Teke Platosu 

Tabaka Düzlüğü Platoları :

İç Anadolu’daki platolar ise aşınarak deniz seviyesine yaklaşmış düzlüklerin yükselmesi ve bu yüksek düzlüklerin akarsular tarafından yarılmasıyla meydana gelmiştir.  

-İç Anadolu Bölgesinde- Haymana , Cihanbeyli , Obruk , Bozok , Uzunyayla Platoları. Bu platolar daha çok Tuz gölü çevresinde yer almaktadır

-Ege Bölgesinde - Yazılıkaya Platosu 

-Güneydoğu Anadolu - Gaziantep Platosu ve Şanlıurfa Platosu 

Aşınım Platoları : 

Aşınma sonucu düzleşen yerlerin herhangi bir yükselme olmaksızın sonraları akarsular tarafından yarılması sonucu oluşan platolardır. Deniz seviyesine en yakın platoların Marmara Denizi çevresinde yer aldığı görülmektedir.

-Marmara Bölgesinde Çatalca – Kocaeli Platosu ve Karadeniz Bölgesinde  Perşembe Platosu örnektir

Bu içerik e-cografyahane yazarları tarafından üretilmiştir.